We zitten midden in een bouwshift. In de toekomst moeten we zorgzamer omgaan met de beschikbare ruimte. Dat wil zeggen minder nieuwe bouwgronden aanboren en meer inzetten op renovaties. Daarnaast moet de verharding van landbouwgrond, natuurgebieden en andere niet-bebouwde ruimtes beperkt worden.
Doelen van de bouwshift
In België is de bouwshift volop aan de gang. Wetgevers hebben regels opgesteld met het oog op volgende doelstellingen:
1. Stoppen om bijkomende open ruimte te verharden tegen 2040.
2. Een verdichting van de bestaande bebouwing. Het efficiënter benutten van reeds bebouwde zones door het aantal inwoners per vierkante kilometer te laten stijgen.
3. Een behoud van natuur en landbouwgrond om waardevol groen te beschermen.
4. Duurzame stedenbouw met aandacht voor openbaar vervoer, groenvoorzieningen en andere duurzame faciliteiten.
De impact op de bouwsector
Stimuleren van renovaties
De bouwshift moedigt huiseigenaren en projectontwikkelaars aan om bestaande gebouwen te renoveren en te herbestemmen. Onbebouwde gronden innemen wordt moeilijker. Dit sluit aan bij de kern van de bouwshift: het beperken van open ruimte en het verminderen van een verdere versnippering van het landschap.
Verhogen van energie-efficiëntie
Bij renovaties ligt een sterke nadruk op energie-efficiëntie. Denk bijvoorbeeld aan het aanbrengen van extra isolatie, een vervanging van het buitenschrijnwerk, de installatie van een warmtepomp en het plaatsen van zonnepanelen. Deze ingrepen bieden meerdere voordelen. Ze verminderen de CO2-uitstoot en verlagen de verwarmingskosten voor de eigenaars.
Inbreidingsprojecten
Bij renovaties in stedelijke gebieden worden vaak ook inbreidingsprojecten gestimuleerd. Dit houdt in dat in bestaande wijken en dorpen gebouwen worden herontwikkeld of aangepast om de beschikbare ruimte efficiënter te benutten. Het doel: steden en dorpen compacter en leefbaarder te maken, en tegelijk open ruimte buiten de stad te behouden.
Nieuwe functies voor bestaande gebouwen
De bouwshift zet ook in op het duurzaam hergebruik van verouderde panden. Denk bijvoorbeeld aan oude fabrieksgebouwen of kantoren die getransformeerd worden tot woningen. Dit zorgt ervoor dat minder nieuwe ruimte verhard wordt en bestaande gebouwen een nieuw leven krijgen.
Slim omgaan met afval
De renovatie en heropwaardering van bestaande gebouwen brengt veel afval met zich mee. Een doorgedreven afvalverwerking wordt dus belangrijker dan ooit. Vooral de recyclage wordt cruciaal. Daarnaast is er meer aandacht voor de verwerking van gevaarlijk bouwafval, zoals asbesthoudende materialen.
